TORUŃ W HANZIE

Toruń uzyskał prawa miejskie w 1233 roku, co przyczyniło się do napływu dużej liczby ludności. Przybywali osadnicy z Kujaw, Mazowsza, odległego Śląska, a także krajów niemieckich. Przyjazd do Torunia rodzin kupieckich był początkiem rozwoju handlu. Przybyli, pochodzący często z rodzin kupieckich wielkich miast, niemal od razu podjęli działalność handlową ze swymi rodzinnymi stronami, zapoczątkowując tym rozwinięty na szeroką skalę w wiekach późniejszych handel w naszym mieście. Kupcy toruńscy prowadzili wymianę towarów między południowo-wschodnią i północno-zachodnią częścią Europy. Toruń leżał na skrzyżowaniu dróg lądowych i wodnych, na głównym trakcie średniowiecznej Polski, wiodącym z Węgier na północ do ujścia Wisły i dalej na zachód, do Flandrii (ob. tereny Belgii, Holandii i Francji). Wielką rolę odegrał też szlak wiślany, który łączył Kraków z rynkami Europy zachodniej właśnie przez gród Kopernika.

Z roku na rok terytoria ekspansji naszych kupców sięgały coraz dalej. Pod koniec XIII wieku docierali już do Krakowa, Włodzimierza, Lwowa oraz na Śląsk. Kupcy toruńscy tłumnie odwiedzali ziemie polskie, na które wieźli importowane towary – solone śledzie, suszone dorsze oraz inne morskie ryby, południowe wina, oliwę, przyprawy i korzenie sprowadzone z południa oraz sukno. W asortymencie swym mieli także tańsze i dostępne dla szerszej rzeszy odbiorców miejscowe sukna toruńskie. Handlowali także miedzią, ołowiem, żelazem, futrami (najczęściej ruskimi) i woskiem. Przyczyniali się do promocji miasta, wożąc także wyroby toruńskich rzemieślników – pięknie garbowane skóry czy pasmanterię. Z Krakowa przybywało srebro, miedź i ołów, z Podkarpacia duże ilości drewna i produktów leśnych, z Małopolski drewno cisowe, które Anglicy wykorzystywali do produkcji łuków.

Istotne znaczenie dla rozwoju potęgi handlowej Torunia miało to, że miasto, prowadzące handel zamorski, weszło w skład związku kupieckiego zwanego Hanzą lub Związkiem Miast Hanzeatyckich już około 1280 roku. Członkami Hanzy były obok Torunia Chełmno, Elbląg, Gdańsk, Królewiec i Braniewo, a także miasta niemieckie, niderlandzkie, pomorskie, inflanckie i szwedzkie. Polityką Hanzy kierowały od samego początku zjazdy miast wchodzących w jej skład.

Największe natężenie i rozmach handel toruński osiągnął w XIV wieku. Bogactwo kupców i ich wkład w rozwój miasta znalazły wyraźne odbicie we wspaniałej gotyckiej architekturę Torunia. Dzięki kapitałowi zgromadzonemu na handlu najzamożniejsi kupcy zdobili nasze miasto coraz to piękniejszymi kamienicami, jednocześnie zyskując autorytet i poważanie. To oni właśnie tworzyli patrycjat, który sprawował władzę w mieście. Toruńscy kupcy znani byli w tym czasie na niemalże całym obszarze Europy, począwszy od Rusi, Węgier, Śląska i Małopolski, a skończywszy na Szwecji, Anglii, Niderlandach z Flandrią włącznie.

Katarzyna Pietrucka

Muzeum Okręgowe w Toruniu